Przedawnienie roszczeń oznacza, że po upływie określonego terminu dłużnik może skutecznie uchylić się od spłaty swojego długu (zobowiązanie staje się tzw. zobowiązaniem naturalnym, którego zapłaty nie mona dochodzić pod przymusem prawa). Taka sytuacja jest niekorzystna dla wierzyciela, który nie tylko boryka się z brakiem zapłaty, ale dodatkowo nie może jej skutecznie egzekwować od dłużnika.

Od kiedy liczony jest okres przedawnienia?

Ustalenie, po jakim czasie roszczenie ulega przedawnieniu, pozwala  na podjęcie i zaplanowanie działań windykacyjnych, prowadzących nie tylko do przerwania biegu terminu przedawnienia, ale także do skutecznego odzyskania zaległych należności.

Początek biegu przedawnienia rozpoczyna się w dniu, w którym roszczenie staje się wymagalne. Innymi słowy, jest to moment, od którego można skutecznie domagać się realizacji swojego roszczenia (np. zapłaty kwoty wskazanej na fakturze VAT). Przykładowo: fakturę za zakupiony towar jesteśmy zobowiązani uregulować do dnia 11 maja 2020 r. Już następnego dnia po tym terminie (czyli 12 maja 2020 r.) roszczenie sprzedawcy staje się wymagalne i tym samym rozpoczyna się bieg terminu przedawnienia. Jeśli termin zapłaty przypada na niedzielę, święto (tzw. dni ustawowo wolne od pracy) lub sobotę, termin płatności przesuwa się na dzień następny.

Termin przedawnienia

Od 2018 roku ogólny okres przedawnienia roszczeń jednorazowych i niezwiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą został skrócony z 10  do 6 lat. Po nowelizacji zmianie uległ także termin przedawnienia roszczeń, m.in. stwierdzonych prawomocnym wyrokiem sądu – wynosi on obecnie 6 lat.

Jeżeli przepisy szczegółowe nie stanowią inaczej, termin przedawnienia wynosi:

• 6 lat dla roszczeń majątkowych
• 3 lata dla roszczeń o świadczenia okresowe (takie jak zapłata czynszu przy umowie najmu, załata raty w umowie leasingu, zapłata renty) oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż 2 lata.

Przerwanie i zawieszenie biegu przedawnienia

Bieg terminu przedawnienia może zostać przerwany. Oznacza to, że od momentu przerwania biegu, termin przedawnienia liczony jest od nowa.

Bieg przedawnienia może zostać przerwany przez:

• każdą czynność podjętą przed sądem lub innym organem – są to przede wszystkim następujące czynności: wniesienie pozwu, wniesienie wniosku o wszczęcie egzekucji czy zawezwanie do próby ugodowej
• uzyskanie od dłużnika uznania roszczenia – np. pismo, w którym dłużnik przyznaje, że zalega z zapłatą i prosi o rozłożenie długu na raty, odroczenie terminu zapłaty lub anulowanie części odsetek itp.
• wszczęcie postępowania mediacyjnego.

Bieg przedawnienia może również zostać zawieszony. Ma to miejsce na przykład w sytuacji wystąpienia sił wyższych, czyli takich zdarzeń zewnętrznych, którym nie można zapobiec i których nie można przewidzieć. Zawieszenie trwa wówczas przez czas trwania przeszkody i kontynuuje swój bieg po jej ustaniu.

Każdą sytuację dotyczącą przedawnienia roszczenia należy oceniać indywidualnie – poprzez weryfikację nie tylko charakteru stosunku prawnego, np. rodzaju zawartej umowy, ale także poprzez sprawdzenie, które podmioty uczestniczą w tym stosunku (przedsiębiorcy, konsumenci) i jakie działania zostały już przez nie podjęte. Pomoc kancelarii windykacyjnej, posiadającej doświadczenie i niezbędną wiedzą, może być nieoceniona. Pozwoli też zaoszczędzić czas i koszty ponoszone w związku z dochodzeniem należności przed sądem.