Po wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia 3 października 2019 r., C-260/18, Kamil Dziubak i Justyna Dziubak przeciwko Raiffeisen Bank International AG, przedstawiciele banków w Polsce zaczęli wyrażać opinie, iż w przypadku unieważnienia umowy kredytu walutowego, bankowi należy się odszkodowanie za korzystanie przez konsumenta z kapitału banku wraz z odsetkami.

Poniżej wskażemy podstawowy zarys argumentów, z których może skorzystać konsument w walce z bankiem.

Przedawnienie

Roszczenia banku przedawniają się z upływem 3 lat, zaś początek obliczania tego terminu można ustalić na dwa sposoby.

Opisał to Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 23 kwietnia 2014 r. (Sygn. akt I ACa 1361/13):

• w przypadku, gdy nadal spłacamy kredyt: każda rata przedawnia się osobno, a termin rozpoczyna się licząc od dnia, w którym rata powinna zostać spłacona zgodnie z zawartą umową kredytową
• w przypadku braku spłaty kredytu i wypowiedzenia umowy przez bank: całość niespłaconego kredytu staje się wymagalna, a pozostałe do spłaty raty, stają się natychmiast wymagalne.

Konsument zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego ma prawo uchylić się od zaspokojenia przedawnionego roszczenia, to znaczy, może uniknąć zapłaty należności, które uległy przedawnieniu.

Cel odstraszający

TSUE orzekał przede wszystkim w oparciu o przepisy Dyrektywy Rady 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Dyrektywa to akt prawa Unii Europejskiej wprowadzający pewne zasady, które następnie muszą zostać wprowadzone do przepisów prawa krajowego, mając na uwadze przede wszystkim cel Dyrektywy.

Z orzecznictwa europejskiego wynika utrwalona linia orzecznicza, zgodnie z którą, ponieważ przed zawarciem umowy kredytu, banki informowały jedynie o możliwości wystąpienia ryzyka kursowego, ale nie przedstawiały wyników zastosowania metod szacowania ryzyka walutowego, to właśnie banki powinny ponieść konsekwencje prawne niewykonania obowiązku informacyjnego.

Natomiast Dyrektywa Rady 93/13/EWG nakazuje wyciąganie wobec przedsiębiorców (banków) stosujących klauzule niedozwolone takich konsekwencji, które będą zniechęcały je do stosowania takich klauzul w przyszłości (cel odstraszający).

W sytuacji, w której bank po unieważnieniu umowy i tak byłby uprawniony do żądania od konsumenta wypłaconego kapitału wraz z odsetkami, nie zostanie w żaden sposób osiągnięty cel odstraszający Dyrektywy Rady 93/13/EWG.